Đầu tư cho phòng, chống HIV/AIDS là đầu tư cho phát triển

Biết tin cả vợ chồng và con đều nhiễm HIV, chị Hiền thực sự sốc và nghĩ rằng cuộc đời mình đã được đặt dấu chấm hết. Thế nhưng điều kỳ diệu đã đến khi chị tham gia điều trị bằng thuốc ARV và sống khỏe mạnh, đồng thời đã sinh được một đứa con không bị nhiễm HIV.

Xuất hiện tại sự kiện công bố 100.000 bệnh nhân HIV/AIDS được điều trị bằng thuốc ARV ngày 9/11/2015 tại Hà Nội, chị Phạm Thị Hiền (35 tuổi, Bắc Ninh) khiến nhiều người ấn tưởng bởi sự tự tin, khỏe khoắn với nụ cười duyên dáng dù đã sống chung với HIV 15 năm. Cả nhà chị từng bị hàng xóm xa lánh, gọi là “mả AIDS” vì có đến 6 người nhiễm HIV, 3 người  thân của chị đã chết do AIDS.
Lấy chồng từ năm 2000, chị không hề biết anh từng dùng ma túy cách đó vài năm. Đến khi người anh chồng nhiễm HIV qua đời, hai vợ chồng mới đi xét nghiệm thì biết kết quả dương tính. Nỗi đau chạm đến tận cùng khi chị nhận kết quả xét nghiệm của cậu con trai đầu lòng cũng không thoát khỏi căn bệnh này.
Lúc đó cứ nghĩ thế là hết, vợ chồng chị lao vào cờ bạc, tiêu xài phung phí; cậu con trai bị tim bẩm sinh ngày một yếu. Đúng lúc ấy, những thành viên nhóm “Vì ngày mai tươi sáng” Hà Nội đã đến chia sẻ động viên giúp chị có thêm nghị lực. Con chị bắt đầu được dùng thuốc ARV miễn phí, sức khỏe ngày một khá lên đồng nghĩa niềm tin trong chị ngày một lớn hơn. Đến năm 2011, khi biết có thai, chị Hiền bắt đầu được điều trị bằng thuốc ARV, cũng nhờ đó chị sinh thêm được một bé trai âm tính với HIV.
Chị Hiền chỉ là một số hơn 100.000 người nhiễm HIV đang được điều trị miễn phí bằng thuốc ARV tính đến tháng 9/2015.
Theo báo cáo của Cục Phòng chống HIV/AIDS, Bộ Y tại Hội nghị, trnghijgiai đoạn 2011-2015, Việt Nam đã giảm được 150.000 trường hợp tử vong do AIDS  nhờ có thuốc ARV. Thuốc ARV giúp bệnh nhân nâng cao sức khỏe, giảm nhiễm trùng cơ hội, giảm tử vong.  Các nghiên cứu trên thế giới cũng chỉ ra rằng điều trị ARV liên tục đầy đủ, một người nhiễm HIV có thể có tuổi thọ tương đương người bình thường.
Đặc biệt, việc điều trị bằng thuốc giúp giảm lây nhiễm HIV. Một người bệnh được điều trị đầy đủ có thể giúp giảm đến 95% khả năng lây nhiễm cho người khác. Người được điều trị ARV có khả năng lao động vì thế mang lại hiệu quả kinh tế rất lớn. Theo nghiên cứu quốc tế, ước tính nếu đầu tư 1 đô la cho ARV sẽ mang lại 7 đô la cho xã hội, tiến sĩ Long cho biết.
Tuy nhiên, các chuyên gia đều cho rằng những thành quả này chưa bền vững khi nguồn ngân sách cho các hoạt động phòng chống dịch chủ yếu từ nguồn tài trợ quốc tế. Kinh nghiệm của một số nước láng giềng như Thái Lan, Malaysia, Indonesia cho thấy có tới 99% chi phí mua thuốc ARV là do ngân sách quốc gia đảm bảo. Việt Nam thì ngược lại; 95% thuốc ARV được mua bằng nguồn tài trợ từ các tổ chức quốc tế. Đến thời điểm này chưa có tổ chức quốc tế nào cam kết tài trợ cho thuốc ARV từ sau năm 2017, nếu không có nguồn đảm bảo, việc điều trị của người nhiễm HIV/AIDS sẽ gặp rất nhiều khó khăn.
Bảo hiểm y tế được xác định là một giải pháp bền vững để duy trì việc điều trị ARV cho bệnh nhân nhiễm HIV. Tuy nhiên, hiện nay mới chỉ có khoảng 30% bệnh nhân HIV có thẻ bảo hiểm y tế. Những người nhiễm HIV nếu mua bảo hiểm y tế theo dạng tự nguyện theo quy định mới bắt buộc phải mua theo hộ gia đình. Điều này khiến nhiều người gặp khó khăn vì đa số kinh tế không khá giả, công việc và nguồn thu nhập không ổn định.
Ngoài ra, Việt Nam cũng cần chủ động các nguồn lực trong nước để đảm bảo cho chương trình phòng, chống HIV/AIDS. “Nếu Việt Nam không kịp thời đưa ra các quyết định táo bạo, mạnh mẽ để duy trì bền vững các ứng phó quốc gia thì dịch HIV có thể bùng phát trở lại. Nếu muốn hoàn thành mục tiêu chấm dứt dịch vào năm 2030 thì Việt Nam không thể chỉ lệ thuộc vào nguồn tài trợ từ bên ngoài. Đầu tư cho phòng, chống HIV/AIDS là đầu tư cho phát triển”, bà Kristan Schoultz, Giám đốc Chương trình phối hợp của Liên Hiệp Quốc về HIV/AIDS đã nhấn mạnh.

Theo cục phòng chống hiv/aids