Xây dựng mô hình chăm sóc, điều trị HIV/AIDS thân thiện cho trẻ vị thành niên

1.Vẫn còn trẻ em nhiễm HIV chưa được phát hiện

Thông tin cho biết, vẫn còn tỷ lệ trẻ nhiễm HIV chưa được phát hiện do các bà mẹ không được tham gia chương trình dự phòng lây truyền HIV từ mẹ sang con. Năm 2021, có gần 4000 trẻ đang được điều trị ARV, trong đó, 52% trẻ trong độ tuổi 10-16 và tỷ lệ tải lượng HIV dưới ngưỡng ức chế ở trẻ em (91,2%) thấp hơn so với người lớn (97%). Nhìn chung, trẻ em có tỷ lệ ức chế tải lượng virus thấp hơn ở người lớn và so với các nhóm khác.

Theo báo cáo của UNAIDS, trên thế giới, 20% trẻ có HIV không được chẩn đoán tình trạng nhiễm, trong đó 40% trẻ từ 10-14 tuổi.

2. Một số vấn đề tồn tại trong chăm sóc, điều trị trẻ nhiễm HIV

BS. Trương Hữu Khanh, Bệnh viện Nhi đồng 1, Thành phố Hồ Chí Minh cho biết, phòng khám và điều trị ngoại trú (OPC) BV Nhi đồng 1 đang điều trị cho 347 trẻ nhiễm HIV. Tại Bệnh viện đang thực hiện mô hình: Chăm sóc và điều trị ARV liên tục; bộc lộ tình trạng và hỗ trợ tâm lý xã hội; sức khỏe sinh sản và phòng lây truyền HIV; chuyển tiếp sang chăm sóc điều trị người lớn.

Tuy nhiên, việc sàng lọc tâm lý cho trẻ vẫn là vấn đề khó khăn trong việc điều trị HIV cho trẻ nhi. Bên cạnh đó, những khó khăn của việc tuân thủ điều trị ARV của trẻ như lo đi làm, sợ tác dụng phụ, gia đình có người cha/mẹ/ người chăm sóc chính mất, không muốn người khác nhìn thấy... cũng là những vấn đề tồn tại trong điều trị ARV cho trẻ nhiễm HIV tại tuyến tỉnh.

Bên cạnh đó, số ca nhiễm HIV mới trong nhóm MSM (nam quan hệ tình dục đồng giới) trẻ tuổi (15-19 tuổi) còn liên quan tới các vấn đề như: Bệnh lây truyền qua đường tình dục, phòng tránh thai, sức khỏe tâm thần, sử dụng chất trong quan hệ tình dục (chemsex), vấn đề tài chính, bộc lộ tình trạng nhiễm, kỳ thị và tự kỳ thị, tuân thủ điều trị và các vấn đề tiếp cận dịch vụ trong xét nghiệm, điều trị PrEP/ARV (yêu cầu người giám hộ khi sử dụng dịch vụ)…

BS. Trương Hữu Khanh, Bệnh viện Nhi đồng 1 chia sẻ về chăm sóc điều trị HIV/AIDS ở trẻ vị thành niên và hỗ trợ kỹ thuật cho tuyến tỉnh

3. Hướng tới dịch vụ chăm sóc, điều trị HIV chất lượng, toàn diện và thân thiện

Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) khuyến cáo xây dựng mô hình các dịch vụ cần cung cấp cho điều trị HIV cho trẻ nhiễm HIV và các yêu cầu tăng cường năng lực hệ thống bao gồm:

• Đủ nhân lực được đào tạo;
• Có chính sách và hướng dẫn thống nhất;
• Đảm bảo hệ thống cung ứng liên tục sinh phẩm và thuốc;
• Giảm kỳ thị và phân biệt đối xử, thiết lập phòng khám thân thiện.

• Hiện dolutegravir là thuốc được khuyến cáo điều trị cho trẻ em theo Hướng dẫn điều trị mới nhất của Tổ chức Y tế Thế giới.

  Tại hội thảo, các đại biểu đã cùng thảo luận và xây dựng mô hình cung cấp dịch vụ toàn diện trong điều trị và chăm sóc trẻ vị thành niên nhiễm HIV, để Việt Nam sớm đạt được mục tiêu chấm dút đại dịch AIDS vào năm 2030.

  TS.BS. Đỗ Thị Nhàn, Trưởng Phòng Điều trị và chăm sóc HIV/AIDS, Cục Phòng, chống HIV/AIDS cho biết, việc xây dựng mô hình chăm sóc điều trị HIV/AIDS cho trẻ vị thành niên cần được thiết kế thân thiện, dễ tiếp cận và phù hợp với nhu cầu và hoàn cảnh cụ thể của trẻ nhằm tăng cường tiếp cận điều trị HIV của trẻ, hạn chế việc bỏ trị cũng như nâng cao chất lượng điều trị ARV. Các dịch vụ chăm sóc điều trị cho trẻ không chỉ có điều trị ARV mà còn có chăm sóc sức khỏe tâm thần, sức khỏe sinh sản và an toàn tình dục; chuyển tiếp trẻ sang cơ sở điều trị người lớn.

  Bà Nguyễn Thị Kim Chi, Giám đốc Văn phòng CDC Hoa Kỳ thành phố Hồ Chí Minh tại Việt Nam khẳng định luôn sát cánh cùng Cục Phòng, chống HIV/AIDS và luôn mong muốn được hỗ trợ địa phương trong chương trình chăm sóc điều trị trẻ em nhiễm HIV nói riêng cũng như chương trình phòng, chống HIV/AIDS nói chung.